Hiện nay trên thị trường đèn led có rất nhiều loại đèn led downlight khác nhau, bao gồm nhập khẩu nguyên bộ từ các quốc gia sản xuất đèn led (như:Trung quốc, Nhật, Hàn quốc..)
Hiện nay trên thị trường đèn led có rất nhiều loại đèn led downlight khác nhau, bao gồm nhập khẩu nguyên bộ từ các quốc gia sản xuất đèn led (như:Trung quốc, Nhật, Hàn quốc..), nhập linh kiện từ trung quốc để lắp ráp tại Việt Nam, hoặc tự lắp ráp thủ công tại Việt Nam, v.v…Song song đó là chất lượng và giá tiền của đèn cũng rất khác nhau, thậm chí là khá chênh lệch. Như vậy loại đèn nào tốt? Có cách nào hoặc đặc điểm nào để giúp phân biệt không?
Người sử dụng có thể căn cứ vào các đặc điểm dưới đây để cân nhắc lựa chọn cho mình đèn led downlight chất lượng tốt phù hợp với nhu cầu sử dụng:
1. Vỏ đèn (thân đèn):
* Cần xem vỏ đèn được làm bằng chất liệu nào? hợp kim nhôm hay nhựa? Sự khác biệt giữa hai loại vật liệu này là rất lớn: Nhôm sẽ hấp thu nhiệt và giúp kéo dài tuổi thọ đèn led tốt hơn.
* Nếu vỏ bằng hợp kim nhôm thì tỷ lệ nhôm càng nhiều càng tốt, đây chính là điểm mà các khách hàng chọn mua đèn rất khó phân biệt. Nếu vỏ đèn led downlight có tỷ lệ nhôm khá thấp (giảm chi phí vật tư --> giá thành thấp), cảm giác trọng lượng bộ đèn rất nhẹ, góp phần làm giảm tuổi thọ bóng đèn.
* Bề mặt vỏ cần được xử lý sắc xảo, tinh tế là một trong những dấu hiệu đảm bảo cho bạn đã chọn đúng nhà sản xuất có uy tín và chất lượng (khuyến cáo các khách hàng khi mua đèn cần yêu cầu xem mẫu thật hoặc demo từ bên bán nhằm đối chiếu, so sánh với các hình ảnh, thông tin quảng cáo trên mạng hoặc website),vỏ đèn có rất nhiều cách xử lý tùy theo nhu cầu của khách hàng như: phun sơn, sọc vân, bạc bóng...
2. Chip led:
2.1. Trước tiên chúng ta cần xem loại chip led nào được sử dụng trong đèn led downlight?
a. Đèn led downlight sử dụng chip led đơn làm nguồn sáng: chip led 1W hoặc 3W:
.jpg)
Đây là mẫu đèn phổ biến và thông dụng nhất hiện nay, có thể mua được ở bất kỳ địa điểm nào kinh doanh đèn led.
Các chip SMD được gắn trên mạch in và được dấu bên trong sau kính hữu cơ hoặc tấm panel khuếch tán sánh sáng, thường gọi là đèn led downlight mặt kính hoặc đèn led panel.
c. Đèn led downlight sử dụng chip COB:
2.2. Chip led trong đèn led downlight được sản xuất bởi ai? thương hiệu nào?
Bất kể chip đơn, chip SMD, hay COB, đa phần chúng ta sẽ rất khó phân biệt chip nào chất lượng tốt hay chất lượng kém, các chip chất lượng tốt đều thường được sản xuất bởi các thương hiệu nổi tiếng như: Cree (Mỹ), Bridgelux (Mỹ), Epistar (Đài Loan), Sharp (Nhật)..thường có giá thành cao hơn rất nhiều so với chip led nội địa sản xuất tại trung quốc, và chất lượng ánh sáng là khá chênh lệch. Do vậy để mua được đèn led downlight sử dụng chip đúng chuẩn thương hiệu như kể trên thì cần tìm được các nhà sản xuất đèn led uy tín, ở đó họ sẽ liên kết với các nhà sản xuất chip nhằm sử dụng các chip chất lượng này làm nguồn sáng cho bộ đèn.
Đèn led downlight sử dụng chip led Cree(Mỹ) làm nguồn sáng.
Thông thường thương hiệu chip led được chia thành 3 loại:
* Dạng cao cấp (chủ yếu ở các quốc gia Âu Mỹ, Nhật): Cree, Osram, Nichia, Toyoda Gosei..
* Dạng trung cấp (Mỹ, Đài Loan, Hàn quốc): Bridgelux, SemiLeds, Epistar, Seoul,Tekcore, Genesis photonics, Epileds ..
* Dạng thấp (chủ yếu ở Trung Quốc): San’an, Dayuan, Languang, Silan..
Chất lượng chip led quyết định độ sáng và suy giảm quang thông của bóng đèn. Chip led tốt là loại chip không những quang thông cao mà còn suy giảm độ sáng thấp, giá cả cũng khác biệt rất lớn. Cùng 1 loại bóng đèn 1W,nhưng khác nhau về chip led và công nghệ chip, giá cả chênh lệch từ 3-10 lần.
Tuy nhiên xu hướng hiện nay ở các quốc gia có nền công nghệ sản xuất đèn led phát triển là sử dụng đèn led downlight công nghệ COB. Họ tin rằng đèn led downlight dùng chip led đơn truyền thống hoặc sử dụng chip SMD sẽ bị đào thải trong nay mai vì bất luận chi phí vật tư hay là các đặc tính kỹ thuật tản nhiệt, suy giảm quang thông.v.v…đều không thể so sánh với COB.
Vậy đèn led downlight COB có những ưu điểm nào? Tại sao lại tốt hơn đèn led downlight truyền thống sử dụng chip led đơn? Tại sao tốt hơn đèn led downlight sử dụng chip led SMD, tốt ở điểm nào?
--> Một số ưu điểm của công nghệ chip led COB sẽ giúp ta giải đáp thắc mắc:
a. Rút ngắn đường dẫn nhiệt, làm giảm nhiệt trở:
- Chip COB được gắn chặt trực tiếp với mạch in tản nhiệt, nhiệt độ giữa mạch in và chip COB khá nhỏ, tản nhiệt tốt, nên suy giảm quang thông thấp, tuổi thọ cao. Chúng ta hãy thử xem xét hệ thống nhiệt trở của phương pháp công nghệ chip truyền thống và phương pháp công nghệ COB:
* Chip truyền thống: Chip + Keo cố định + Kem hàn + Lá đồng + Tầng cách điện + Nhôm.
* COB: Chip + Keo cố định + Nhôm.
=> Chúng ta thấy rõ ràng giai đoạn dẫn nhiệt của COB đã được rút ngắn, vấn đề tản nhiệt của chip COB được giải quyết tốt hơn các loại chip led truyền thống khác.
b. Ánh sáng phát ra của chip COB dịu, ôn hòa, ở cùng 1 công suất với các loại đèn khác sẽ ít có cảm giác chói mắt hơn.
- Đèn downlight truyền thống sử dụng nhiều nguồn sáng độc lập (1W, SMD3528, SMD3014..) gắn trên mạch in để tạo ra nguồn sáng chung cho đèn downlight, nếu thiết kế không tốt hoặc thiết kế bởi các nhà sản xuất kém uy tín sẽ gây ra hiện tượng chói mắt, có hiện tượng bóng chồng lên nhau. Ngược lại, nguồn sáng COB là nguồn sáng bề mặt, góc chiếu rộng và dễ điều chỉnh, giảm thiểu hiện tượng chói mắt và phát ra ánh sáng cho cảm giác dễ chịu...
Tóm lại, chất lượng chip led (bất luận là chip COB, 1W, hay SMD5050, 3528, 5630, 3014..) quyết định hiệu quả chiếu sáng của đèn led downlight.
Công nghệ sản xuất chip ảnh hưởng đến chất lượng chip led, có rất nhiều thương hiệu chip led do Mỹ, Đài Loan, Trung Quốc sản xuất, thương hiệu khác nhau thì giá cả cũng chênh lệch rất lớn, hiệu quả phát sáng cũng khác biệt rất nhiều, để mua được chip led chất lượng cần thông qua các nhà sản xuất có uy tín nhờ tư vấn, tuyệt đối không mua ở các nhà sản xuất, thương mại chú trọng giá cả, kinh doanh đèn led downlight giá siêu rẻ, đa số sử dụng chip thứ phẩm để chế tạo, màu sắc không đồng nhất, độ sáng thấp, tuổi thọ ngắn.
3. Kỹ thuật tản nhiệt trong đèn led:
a. Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến đèn led?
Cũng như các loại đèn truyền thống chúng ta sử dụng hằng ngày, nguồn sáng đèn led trong khi hoạt động cũng sinh ra nhiệt lượng, sự tản nhiệt nhanh hay chậm quyết định quá trình suy giảm độ sáng và tuổi thọ sử dụng của toàn bộ đèn. Nguồn sáng hoạt động lâu ở nhiệt độ cao, độ sáng sẽ suy giảm rất nhanh, tuổi thọ sẽ rút ngắn, dẫn đến độ sáng kém không đạt được hiệu quả chiếu sáng mong muốn. Thật ra tản nhiệt tốt của đèn led downlight chính là tổng thể tản nhiệt của cả bộ đèn, bao gồm từ công nghệ chip led, chất liệu vỏ đèn, kích thước lớn nhỏ của bộ phận tản nhiệt, chất lượng của nhôm.v.v..
b. Khi led hoạt động, nhiệt sinh ra như thế nào?
Đèn led khi được cấp điện hoạt động, sự kết hợp giữa lỗ trống và các điện tử của led sẽ bức xạ ánh sáng, ánh sáng này còn phải đi qua phần trung gian giữa bản thân linh kiện bán dẫn và công nghệ chip, mới ra được bên ngoài (không khí), ngoài hiệu suất của chip led, hiệu suất bức xạ năng lượng ánh sáng, dòng điện vào.v.v..ra. Cuối cùng chỉ còn khoảng 30-40% điện năng từ lúc vào được chuyển hóa thành quang năng, 60-70% còn lại vì không bức xạ được nên hình thành chuyển hóa thành nhiệt năng.
c. Giải pháp giúp chip led giải phóng nhiệt lượng
Chất liệu chủ yếu của vỏ (thân) đèn và bộ phận tản nhiệt thông thường là: Đồng, Nhôm, Nhựa. Đồng tản nhiệt tốt hơn nhôm, nhôm tản nhiệt tốt hơn nhựa, hiện nay bộ phận tản nhiệt đa phần dùng chất liệu nhôm, tốt nhất là dạng nhôm miếng có sẻ rãnh, nhôm đúc tản nhiệt kém nhất, tản nhiệt của nhôm miếng xẻ rãnh mang lại hiệu quả nhất. Bên cạnh đó chúng ta còn nên xem xét độ dày, độ cao, sự tinh tế, xử lý bề mặt của vỏ (thân) đèn và bộ phận tản nhiệt, các yếu tố này liên quan trực tiếp đến việc tản nhiệt tốt hay không.
Bộ tản nhiệt bằng nhôm miếng, xẻ rãnh
Đèn led hoạt động ổn định hay không? chất lượng tốt hay xấu? đều có mối liên quan đến tản nhiệt của cả bộ đèn. Đèn led thường được cấu tạo từ nguồn sáng (hay chip led) gắn với bộ phận tản nhiệt, driver, thấu kính. Do vậy mà bộ phận tản nhiệt cũng là 1 bộ phận rất quan trọng, nếu tản nhiệt không tốt, tuổi thọ sử dụng sẽ bị ảnh hưởng.
4. Driver nguồn điện (hay trình điều khiển nguồn điện):
* Vì led là linh kiện bán dẫn có đặc tính rất nhạy cảm, vừa có đặc tính nhiệt âm (hệ số trong vật lý), do vậy mà trong quá trình ứng dụng nhất thiết cần hoạt động ở trạng thái ổn định và được bảo vệ, từ đây mà có khái niệm driver cho led. Yêu cầu của linh kiện led đối với driver hết sức khắt khe, không giống với các đèn sợi đốt thông thường, trực tiếp sử dụng điện 220VAC, led chỉ sử dụng điện áp thấp 2-3V, nên các mạch điện của driver được thiết kế khá phức tạp, đèn led ứng dụng khác nhau thì dùng driver khác nhau.
* Driver thị trường hiện nay chứa rất nhiều linh kiện, trong khi sử dụng dễ phát sinh các yếu tố môi trường, hiệu suất thấp, đặc tính không ổn định, khó duy trì bảo vệ cho led, thêm vào đó, tuổi thọ của driver và của led không đồng nhất (tuổi thọ driver<20Kh, tuổi thọ led>30kh).Đồng thời driver chất lượng tốt giá thành khá cao, chiếm trên 30-40% tổng giá thành của đèn.
5. Kỹ thuật quang học:
- Thông thường để chip led phát ra ánh sáng 1 cách hiệu quả, đạt được yêu cầu mong muốn, đồng thời thỏa mãn yêu cầu chiếu sáng trong kiến trúc, cần thiết kế tăng cường quang học cho chip led, hay còn gọi là chiếu sáng 2 lần, chiếu sáng 2 lần chủ yếu hướng ánh sáng phát ra từ chip led tập trung đến khu vực mong muốn, từ đó đáp ứng được yêu cầu thiết kế chiếu sáng của toàn bộ hệ thống ánh sáng. Trước mắt thấu kính và chóa phản quang là 2 phụ kiện cơ bản được sử dụng phổ biến nhằm tăng cường chiếu sáng 2 lần, là giải pháp cho vấn đề nâng cao độ sáng, cảm giác dễ chịu, giảm thiểu hiện tượng chói mắt, thực hiện phối quang tốt hơn, nâng cao hiệu suất chiếu sáng 1 cách hiệu quả.
Thấu kính và chóa phản quang của đèn led downlight âm trần